Bezoekersvraag

Kennisbank

Vetrijk rantsoen

Zetmeel vervangen door olie

Vetten geven heel veel energie, twee á drie maal zoveel energie dan zetmeel.  Een paard is heel efficiënt in het verteren en benutten van plantaardige oliën. Een paard verteert vet in de maag en de dunne darm.

Voor welke paarden?
Olie voeren is zeer geschikt voor paarden die gevoelig zijn voor een zetmeelrijk(krachtvoerrijk) rantsoen en hierdoor bijvoorbeeld snel last hebben van spierstijfheid/ chronische spierbevangenheid/diaree of koliek.

Hete en nerveuze paarden kunnen ook baat hebben bij een vetrijk rantsoen, omdat paarden over het algemeen ‘minder heet’ worden van een vetrijk rantsoen dan van een zetmeelrijk rantsoen. Voor deze paarden zal een deel van de energie uit zetmeel vervangen moeten worden door olie, om het gewenste resultaat te bereiken.

Een vetrijk rantsoen is ook zeer geschikt voor paarden die langdurige prestaties moeten leveren, zoals endurance- en dressuurpaarden. De energie uit olie komt langzaam vrij, waardoor deze voornamelijk geschikt is voor duurprestaties. Een bijkomend voordeel van olie is dat paarden meer uitstraling krijgen en een mooie glanzende vacht krijgen. Vet is daarom voor dressuurruiters dubbel aantrekkelijk: mooi glanzend paard en genoeg energie om de proef netjes uit te lopen zonder heetheid of verlies van pit.

Extra olie in het rantsoen kan ook gewenst zijn voor paarden die heel hoog in de sport lopen, zoals sportpaarden die heel veel energie nodig hebben. Doordat vet 3x zoveel energie levert dan koolhydraten hoeft er veel minder krachtvoer gegeven te worden. Een grote hoeveelheid zetmeelrijk krachtvoer kan problemen met zich meebrengen zoals slechte vertering, koliekaanvallen en hoefbevangenheid.

Bij dikke paarden is het ongewenst om extra vet in het rantsoen te verstrekken, omdat ze hiervan nog meer kunnen aankomen. Voor magere paarden is het dus wel zeer goed geschikt.

Waar moet ik rekening mee houden bij het voeren van extra olie?
Olie is pure energie en bevat verder weinig voedingsstoffen, die moeten echter wel uit de rest van het rantsoen komen. Het voeren van voldoende ruwvoer(1 – 1,5 ruwvoer per 100 kg lichaamsgewicht) blijft ook hierbij heel belangrijk. Let op dat er geen vervetting ontstaat. Paarden groeien sneller van een rantsoen met veel olie dan met veel zetmeel.

Langzame overgang
De opname van een olierijk rantsoen kan tegenvallen, sommige paarden vinden het niet zo smakelijk en willen het voer niet meer eten. Het is daarom belangrijk om het paard langzaam te laten wennen aan plantaardige olie. Naast de smaak is het langzaam wennen ook belangrijk voor de verandering in de stofwisseling, de vetzuurverbranding gaat namelijk omhoog. Paarden hebben een paar weken de tijd nodig om te wennen aan vet in het voer. Begin met ca. 50 ml olie en bouw de hoeveelheid olie in het rantsoen langzaam op. Na twee maanden is een paard gewend aan een hogere vetzuurverbranding en kun je resultaat verwachten.

Extra vitamine E
Een vetrijk rantsoen bevat veel onverzadigde vetzuren en daarom is er meer vitamine E (natuurlijke anti-oxidant) in het rantsoen nodig. Voor de vertering van vitamine E is selenium nodig, dus ook de behoefte hieraan zal toenemen. Dit kan het beste verstrekt worden door middel van een compleet vitaminen/mineralen supplement, om mogelijke tekorten door het voeren van minder krachtvoer te compenseren. Bij een vetrijk rantsoen moet ca. 150 - 200 mg Vitamine E toegevoegd worden.
 
Hoe kan ik mijn paard extra olie voeren?
Als je een beetje olie aan het rantsoen wilt toevoegen voor een glanzende vacht kun je 20 ml zonnebloemolie per dag over het voer geven. Dit helpt uitsluitend voor een glanzende vacht, maar levert geen extra energie, waardoor zetmeel vervangen kan worden.

Voer met hoog vetgehalte
Om meer olie aan je paard te geven kun je een muesli met een hoog vetgehalte (RV > 10%) kiezen. Brokken met een hoog vetgehalte zijn bijna niet verkrijgbaar, omdat het hoge vetgehalte het persen van de brok vrijwel onmogelijk maakt. Bekijk de producten op VoerVergelijk met een Ruw Vet gehalte hoger dan 10%.

Extra olie toevoegen
Een andere mogelijkheid om extra olie te voeren is een hoeveelheid plantaardige olie door het voer mengen. Olie laat zich beter met muesli mengen dan met brok. Niet alle paarden vinden vet lekker en zullen het moeilijk eten. Dan kun je de olie over meerdere porties per dag verdelen of mengen met een ander voedermiddel. Bijvoorbeeld luzerne, zemelen en bietenpulp zijn smaakmakers waarmee olie gemakkelijk gemengd kan worden.

Bijna alle soorten plantaardige olie zijn geschikt voor paarden. Je kunt bijvoorbeeld zonnebloemolie, sojaolie, maisolie of lijnzaadolie nemen. Uit onderzoek blijkt dat paarden mais- en soyaolie het lekkerste vinden. Geef niet teveel olie door het voer. Meer dan 4 tot 6 % vet in het hele rantsoen(incl. ruwvoer) kan een verstoring geven in de dikke darm en diarree veroorzaken. Bekijk vetsupplementen

Rijstzemelen

Rijstzemelen zijn van nature rijk aan vet en zeer smakelijk, waardoor het zeer geschikt is als energiebron voor paarden. Rijstzemelen dienen gestabiliseerd te zijn, omdat paarden de voedingsstoffen anders niet kunnen benutten. Voor de meeste paarden is een toevoeging van 0,5 - 1 kg rijstzemelen per dag voldoende. Het voordeel van rijstzemelen ten opzichte van zelf olie toevoegen is dat de voerbakken schoner blijven, omdat rijstzemelen meestal in een brok zijn geperst.

Volledig vetsupplement
Subli Omega 3-6-9
is een vetsupplement met vitamine E wat je eenvoudig kunt voeren. Dit supplement bevat 41,9% plantaardige olie, een mengsel van lijnzaadolie, kokosolie en soyaolie.

Voorbeeldrantsoen 1:
Springpaard 600 kg, Snel last van spierstijfheid, Matige arbeid (M-niveau)
- 7,5 kg hooi(gemiddelde kwaliteit)
- 2,5 kg complete muesli (RV 4-5%)
- 300 ml zonnebloemolie
- Vitamine E + selenium supplement

Voorbeeldrantsoen 2:
Dressuurpaard 600 kg, , Zware arbeid (Z1-niveau)
- 7,5 kg hooi(gemiddelde kwaliteit)
- 3 kg muesli (RV 8-9%)
- 150 ml zonnebloemolie
- Vitamine E + selenium supplement

Voorbeeldrantsoen 3:
Paard 600 kg, Zeer nerveus, Lichte arbeid(L niveau)
- 7,5 kg hooi(gemiddelde kwaliteit)
- 2 kg Onderhoudsbrok
- 300 gram Subli Omega 3-6-9

Door een  vetrijke muesli te kiezen(voorbeeld 2) hoef je veel minder olie bij te voeren dan bij een normale muesli (voorbeeld 1) en zal de opname ook eenvoudiger zijn. Subli Omega 3-6-9 bevat vitamine E, waardoor een apart supplement niet nodig is.

Vetrijke rantsoenen moeten goed samengesteld worden om tekorten van andere voedingsstoffen te voorkomen. Schakel de hulp van een voedingsdeskundige in voor een optimale samenstelling van een goed vetrijk rantsoen, gericht op de prestaties van je paard.

Bronnen: Andrea Ellis, Paard en voer, 2004/Anneke Hallebeek, Een vetrijk rantsoen voor sportpaarden, 2003.

Lees meer:
Fabel: Plantaardige olie heeft dezelfde werking als lijnzaadolie
Nieuws: Voeg olie toe voor gewichtstoename en glanzende vacht
Nieuws: Omega 3 vetzuren ter behandeling van artritis
Column: Vet goed