Ziekteverwekkers in het voer zoals bacteriën en virussen zullen over het algemeen niet zoveel problemen opleveren bij paarden, omdat ze bij de bewerking van het voer in de regel vernietigd worden. Daarbij heeft een gezond paardenlichaam voldoende mechanismen om deze ziekteverwekkers te weren. Ziekmakende schimmels en bacteriën kunnen zich in een gezonde darmflora niet nestelen en leveren in gezonde toestand dan ook weinig problemen op, maar mycotoxinen zijn wel degelijk een probleem in het voer. Hiervoor worden vaak mycotoxinebinders in het voer gebruikt die wellicht in de toekomst een alternatief voor antibiotica zouden kunnen zijn. 

Naar schatting zijn er zeker zo’n 300 tot 400 schadelijke soorten mycotoxinen. Voor de meeste mycotoxinen geldt dat men niet precies weet wat de werking is. Wel is bekend dat ze over het algemeen zeer giftig zijn. Ze verminderen de algemene weerstand, zorgen voor verminderde prestaties, veroorzaken lever- en nierbeschadigingen, zenuw- en ademhalingsmoeilijkheden en zijn mogelijk kankerverwekkend. Een bekend voorbeeld van een veel toegepaste mycotoxine is ‘penicilline’.

Schimmels kunnen tijdens de groei van de plant op het gewas terecht komen en naar gelang de omstandigheden voor de schimmel verslechterd (zgn. overlevingsstrategieën) gaan ze schimmelgifstoffen (mycotoxinen) produceren. Dit gebeurt ook tijdens de opslag van de geoogste producten. Ook zijn het tijdstip van oogsten, het gebruikte gewas, de bemesting en andere omgevingsinvloeden van invloed op de vorming van mycotoxinen.
Mycotoxinen zijn zeer stabiele en hittebestendige verbindingen. De giftige werking wordt zelfs bij verhitting tot 200-300°C gehandhaafd. Hierdoor heeft verwerking (zoals verhitten) van met mycotoxinen verontreinigde producten nauwelijks invloed op de hoeveelheid mycotoxinen in het product.

Het productschap diervoeder (PDV) stelt dat het paard één van de gevoeligste gedomesticeerde diersoort is voor mycotoxinen. Tegen deze mycotoxinen kan het paard zich gedeeltelijk weren, bij te hoge doseringen zijn zij schadelijk. Ook zijn drachtige paarden of paarden die blootstaan aan stress, gevoeliger voor deze schadelijke stoffen. Bij drachtige merries moet niet enkel rekening gehouden worden met de gezondheid van de merrie, maar is vaak de impact van mycotoxinen op de ziekteweerstand van het veulen bij geboorte of in de eerste weken (via impact van mycotoxinen naar kwalitatief mindere melkproductie) belangrijker. Daarbij is het zo dat sommige mycotoxines (bv. T2) zich opstapelen in de vetlagen, dit kan dan ernstige problemen veroorzaken bij ouder wordende paarden door de opstapeling in het lichaam over de jaren.

De symptomen van een acute vergiftiging met mycotoxinen kunnen sterk lijken op de verschijnselen van een bacteriële infectie (met bijvoorbeeld maag-darmklachten). Er zijn langetermijneffecten aangetoond bij dieren zoals groeivertraging, geremde voedselopname, aantasting van de weerstand, mogelijke gewichtsverandering van de lever en aantasting van de vruchtbaarheid. Vage klinische verschijnselen in combinatie met verhoogde leverenzymen kunnen nog wel eens een aanwijzing zijn.

Mycotoxinen in ons paardenvoer?
Begin 2010 kwam er het bericht dat men in 62 commerciële merken paardenvoer uit Duitsland, mycotoxinen zijn aangetroffen door de Justus Liebig Universiteit in Giessen, en de Ludwig Maximilians Universiteit van Oberschleissheim. Men maakte zich al geruime tijd zorgen over mogelijke mycotoxine besmettingen in paardenvoer, en dan met name DON (vomitoxine), zearalenone, en andere toxinen geproduceerd door fusarium schimmels. Men begon zich zorgen te maken omdat de oogst in Noord Amerika nogal lang op zich liet wachten.

En dan staat nog de methode van meten ter discussie, want geregeld worden er wel meerdere soorten mycotoxinen gemeten in het voer maar allen onder de wettelijk bepaalde maximale hoeveelheid, terwijl bij elkaar opgeteld er een veel hogere en schadelijke concentratie mycotoxinen aanwezig is.

Schimmelvrij voer bestaat niet, en het verhitten met bijvoorbeeld stoom heeft niet zoveel zin. En het wel of niet aanwezig zijn van veel schimmel betekent niet direct dat dan de schadelijk mycotoxinen  wel of niet aanwezig zijn. Niet verwonderlijk dus dat er steeds meer mycotoxinenbinders op de markt komen. Stoffen die in de darmen de mycotoxine binden of op een andere manier onschadelijk maken.  Nu de veehouderij steeds meer op zoek moet gaan naar alternatieven voor antibiotica, zullen naar mijn idee de stoffen die de schadelijke werking van mycotoxinen tegengaan hier ook zeker een goede bijdrage aan kunnen leveren.

Lees meer uitgebreide informatie over mycotoxinen op de Equilin website

Lees meer:
Mycotoxinen

 

.