Als je paard oud is, een verminderde weerstand heeft, of van zichzelf wat mager is, weet je hoe moeilijk het kan zijn om hem/haar tijdens de winter op gewicht te houden. Als aan het eind van de winter de dagen weer langer en warmer worden en het gras weer begint te groeien, is het voorjaar meer dan welkom. Toch kent deze periode zijn eigen gevaren; het gras wat weer gaat bloeien kan problemen veroorzaken, zoals stofwisselingsziekten en gewichtsschommelingen.

Oorzaken van gewichtsverlies in de winter
De problemen in de winter zijn vaak de oorzaak van de omstandigheden; minder voer opties, mogelijk een lagere kwaliteit hooi en een hogere verbranding van energie om warm te blijven maakt het voor een paard moeilijker om ’s winters de juiste lichaamsconditie te behouden. Wanneer het buiten kouder wordt gaan paarden meer eten, om zo extra warmte te produceren en op gewicht te blijven. Onderzoek heeft aangetoond dat het paardenlichaam moet gaan werken om warm te blijven wanneer de gevoelstemperatuur onder de 5°C komt. Leeftijd, zwaarte van training, conditie, ras, seizoen en klimaat hebben hier ook invloed op. Neerslag en wind hebben ook invloed op de gevoelstemperatuur en dit bekent dat bij extremere weersomstandigheden een paard ook meer energie in het rantsoen nodig heeft om warm te blijven. Uit een ander onderzoek bleek dat de energiebehoefte wel met 50% kan toenemen in extreme weersomstandigheden.

Body conditie score
Met behulp van de body conditie score (BCS) kun je het gewicht van jouw paard het jaar rond in de gaten houden. Controleer de body condition score in de winter en het voorjaar iedere twee weken om ieder verschil in conditie bij te houden. Wanneer je drastische verschillen opmerkt kan dat betekenen dat het paard toch een verandering in het rantsoen nodig heeft of ziek is. Als er op tijd gehandeld wordt kunnen gewichtsschommelingen voorkomen worden.

Voorjaarsgras voor gewichtstoename
Gelukkig begint in het voorjaar ook het gras te groeien. Het gras in de vroege lente bevat erg veel voedingsstoffen, in het bijzonder calorieën, en aangezien het erg smakelijk en makkelijk verteerbaar is, is dit het ideale ruwvoer voor de paarden die te mager zijn. Zorg wel voor een geleidelijke overgang van stal naar weide, om zo diarree, koliek of hoefbevangenheid te voorkomen.

Natuurlijk hoop je dat een mager paard er snel beter uit gaat zien op de weide, maar te snelle gewichtstoename door gras kan erg gevaarlijk zijn. Koliek en insulineresistentie liggen al snel op de loer. Snelle energie uit suikers, zetmeel en fructaan, geven een extra groot risico voor deze problemen. Voorjaarsgras bevat veel snelle energie en dit is voor paarden met EMS, insulineresistentie, PPID of hoefbevangenheid een groot risico, waardoor deze paarden beter niet in het jonge gras gezet kunnen worden. Ook kunnen deze hoge concentraties snelle suikers leiden tot een ‘heet’ paard met te veel energie. Vanwege deze redenen is het aan te raden om paarden elke dag een nieuw klein stukje gras te geven of maar een beperkt aantal uur in de wei te zetten, zodat de grasopname beperkt blijft.

Uit onderzoek is gebleken dat gras dat groeit in een koud voorjaar waarin het ineens hard gaat groeien meer snelle energie bevat, dan gras wat groeit in een gemiddeld tot warm voorjaar waarin het geleidelijk groeit.  Suikers zijn het hoofdbestanddeel in gras in het voorjaar, omdat het geproduceerd wordt door fotosynthese. De hoeveelheid snelle energie in het gras is het hoogst op zonnige dagen in de late middag en het laagst tijdens de nacht en op bewolkte en regenachtige dagen. Lees hier meer over suikers in gras.

Vet voor gewichtstoename
Als weidegang geen optie is of risico’s zoals bovengenoemd met zich meebrengt, kan vet ook een goede manier zijn om een paard aan te laten komen. Vetten bevatten ongeveer 3 keer zo veel koolhydraten als zetmeel en kunnen zo dienen als een grote bron van calorieën. Vetten hebben ook niet de nadelige effecten op de spijsvertering en de energie, die zetmeel en suikers wel hebben. Naast dat vetten een veilige manier zijn om extra calorieën aan het rantsoen toe te voegen, bevatten vetten ook omega-3 en omega-6 vetzuren.

Plantaardige vetten, zoals maïsolie, sojabonenolie en lijnzaadolie, komen in veel rantsoenen voor. Het enige gevaar met het toevoegen van olie is dat een paard een wat dunne mest kan krijgen en wanneer het niet langzaam toegevoegd wordt aan het rantsoen is het goed mogelijk dat het paard de vetten niet kan verteren. Het geleidelijk laten wennen aan vet bevorderd de vertering van de vetten. Lees hier meer over een vetrijk rantsoen.

Vezels voor gewichtstoename
Zoals alle herbivoren hebben ook paarden vezels nodig voor een goed werkend verteringsstelsel. Bepaalde vezels hebben ook een gunstige werking als het om gewichtstoename gaat. Bietenpulp bijvoorbeeld, is een goed verteerbare energiebron met veel vezels en een energiewaarde die ongeveer vergelijkbaar is met de hoeveelheid calorieën in granen. In een onderzoek is in het rantsoen van paarden 55% van het ruwvoer vervangen door bietenpulp, en ook in deze hoge gehaltes konden de paarden in het onderzoek normaal functioneren. Het kan dus zonder risico’s in grote hoeveelheden worden gevoerd. Let op: week bietenpulp altijd, alvorens dit te voeren. Naast bietenpulp bevatten luzernebrokken, grasbrokken en luzerne ook een goede bron van vezels met een hoge energiewaarde.

Als je paard na de winter wel wat extra’s kan gebruiken zijn er dus veel opties om resultaat te bereiken. Weidegang is een calorierijke optie, maar het is niet geschikt voor alle paarden; de hoge gehaltes suiker en zetmeel in voorjaarsgras kunnen paarden met spijsverteringsproblemen moeilijk verteren. Vet en vezels zijn voor deze paarden een goed alternatief. Het voeren van een combinatie van deze twee kent nagenoeg geen negatieve effecten op het verteringsstelsel.

Lees meer:
Magere paarden