Het is voorjaar, de rijbakken zijn weer begaanbaar en met het zonnige weer hebben veel ruiters weer extra zin gekregen om fanatiek te gaan trainen. Het opbouwen van de training kan gepaard gaan met spierpijn, vermoeidheid en moeilijk volhouden van de training. Waar komt spierpijn bij paarden vandaan en wat kun je doen om dit te voorkomen? 

Als een paard niet fit is tijdens de training of de training niet goed volhoudt dan heeft dit te maken met vermoeidheid. Vermoeidheid kan door diverse redenen ontstaan:
-    Ophoping van melkzuur in de spieren, waardoor pijn ontstaat
-    Uitputting van de glycogeenvoorraad (energie) in de spieren, waardoor de spieren geen brandstof meer krijgen
-    Uitdroging door extreem zweten, kan de doorbloeding naar de spieren verminderen, waardoor er minder zuurstof beschikbaar is voor de spieren. Een tekort aan zuurstof veroorzaakt melkzuurproductie

Melkzuur speelt een belangrijke rol in verzuring van de spieren. Melkzuur heeft een negatief effect op de kracht en snelheid van het samen trekken van de spier. Melkzuur veroorzaakt pijn. Paarden kunnen een grotere hoeveelheid melkzuur verdragen dan mensen, maar het is waarschijnlijk dat het ene paard meer wilskracht heeft om door te gaan, ondanks dat een oefening of training pijn veroorzaakt.

Vermoeidheid is een veiligheidsmaatregel van het lichaam om ernstige schade te voorkomen. Als een paard tekenen van vermoeidheid aangeeft dan is het belangrijk dat een ruiter een paard niet dwingt tot verdere prestaties. Een vermoeid paard verliest zijn coördinatie, waardoor blessure of kreupelheid kan ontstaan. Een ander gevaar is het temperament van het paard. Sommige paarden zullen ondanks de vermoeidheid altijd doorgaan, waardoor ook ernstige spierschade kan ontstaan.

Voeding voor de wedstrijd
Wielrenners eten voor de wedstrijd koolhydraatrijke voeding voor de opslag van glycogeen in de spieren. Iedere gram glycogeenopslag gaat gepaard met opslag van 3 gram water. Dit kan zware benen veroorzaken. Paarden hebben van nature een grotere glycogeenopslag dan mensen, ca. 50%, waardoor extra glycogeenopslag voor de wedstrijd niet mogelijk en waarschijnlijk ook niet noodzakelijk is.

Een paard heeft ca. 48 uur nodig om de glycogeenvoorraad te herstellen als deze helemaal verbruikt is. Het is niet bekend of het geven van extra energie na zware inspanning zorgt voor een sneller herstel. Extra voeren op dagen dat een paard weinig presteert is niet aan te raden in verband met het risico op spierbevangenheid.

Verminderen van vermoeidheid
Een goede warming up is erg belangrijk om vermoeidheid te verminderen. Tijdens de warming up komt de doorbloeding naar de spieren op gang. Een goede doorbloeding zorgt voor een betere afvoer van melkzuur dat tijdens de training wordt geproduceerd. De duur van een warming up verschilt per paard, maar dient minimaal 5 minuten te zijn.

De cooling down is net zo belangrijk als de warming up. Na de inspanning dient het melkzuur afgebroken te worden en dit produceert warmte. Het is daarom erg belangrijk dat de cooling down duurt totdat het paard geen warmte meer produceert. Dit is het moment dat het melkzuur afgevoerd is. In eerste instantie zou een cooling down moeten beginnen met draven in een lang/lage houding en niet meteen stappen of stilstaan. Hoe beter de circulatie tijdens de cooling down, hoe meer melkzuur wordt afgevoerd. De spieren moeten niet te snel afkoelen, omdat de circulatie dan wordt afgesloten, terwijl er nog melkzuur aanwezig is.

Voeding zorgt voor energieopslag in de spieren(glycogeen). Lees meer over diverse energiebronnen voor paarden. Om vermoeidheid te verminderen zijn er diverse middelen, maar de meeste hiervan zijn verboden en worden gezien als doping. Ook bestaan er energy boosters die niet op de doping lijst staan. Het is wel mogelijk om de spieropbouw te ondersteunen met voeding. Lees meer over spieropbouw

Om een paard zo goed mogelijk te laten presteren is ten eerste een regelmatige training(uithoudingsvermogen) en goede lichaamsconditie van groot belang. Dikke paard hebben het veel zwaarder tijdens training. Daarnaast dient een paard voldoende energiebronnen binnen te krijgen om de prestatie te kunnen verrichten. En tenslotte is een goede warming up en cooling down van belang voor de afvoer van melkzuur.

Lees meer:
Spierstijfheid
Energieverhogende voeding
Hoe werken energy boosters?